Światowy Dzień Schizofrenii

24 maja – przypada Światowy Dzień Schizofrenii. Jego ideą jest podnoszenie świadomości na temat tej ciężkiej i stygmatyzującej choroby. Ciągle bowiem w opinii publicznej jest ona postrzegana w sposób, który podsyca obawy przed osobami nią dotkniętymi piętnując je i utrudniając i tak niełatwe życie.

Schizofrenia dotyka ok. 1 na 100 osób na świecie, czyli w sumie ok. 80 mln pacjentów. W większości przypadków towarzyszy pacjentowi przez całe życie. W przypadku mężczyzn rozpoznawana jest wcześniej niż u kobiet – pierwszy epizod psychotyczny występuje u nich zazwyczaj ok. 20.-25. roku życia. Kobiety doświadczają tego epizodu nieco później, ok. 32.-34. r.ż.

Początek schizofrenii (przebieg choroby)

Schizofrenia może ujawnić się nagle i na podstawie objawów klinicznych zostać zdiagnozowana od razu, ale może też rozwijać się powoli, a tym samym opóźnić wczesne rozpoznanie. Sygnałem, że należy udać się do psychiatry bądź psychologa, są uporczywe myśli, nieustający lęk, wahania nastrojów, czy niekontrolowane wybuchy złości.

Nie można bagatelizować pierwszych objawów choroby, ponieważ mogą się nasilać
i doprowadzić do depresji, myśli samobójczych oraz agresywnego zachowania. To z kolei stanowi zagrożenie dla pacjenta, ale też jego otoczenia.

Przyczyny schizofrenii

Czynnikami ryzyka, tzw. wyzwalaczami choroby u osoby ze skłonnością do schizofrenii są:  

- silny, przewlekły stres (bezdomność, przemoc fizyczna, przemoc psychiczna); 

- traumatyczne przeżycia (żałoba, rozwód, utrata pracy, wypadek); 

- narkotyki alkohol:

- konopie indyjskie (schizofrenia jest przeciwskazaniem do stosowania terapii marihuaną medyczną); 

Objawy schizofrenii

Według definicji P. E. Bleulera szwajcarskiego psychiatry żyjącego na przełomie XIX/XX wieku są 4 podstawowe objawy schizofrenii (tzw. 4A): zaburzenia asocjacji myślenia, afektu, autyzm oraz ambitendencja (czyli sprzeczność działań). Natomiast współcześnie wyróżniamy następujące symptomy schizofrenii: 

• wytwórcze/pozytywne (np. halucynacje i urojenia, poczucie bycia śledzonym, prześladowanym); 
• objawy negatywne (chłód emocjonalny, zobojętnienie, wycofywanie się z relacji i codziennych aktywności, zaniedbanie wyglądu zewnętrznego, nieumiejętność odczuwania przyjemności); 
• zaburzenia koncentracji i uwagi; 
• zaburzenia nastroju/zaburzenia afektu;
• trudności w zrozumieniu wypowiedzi i postępowania innych osób;
• poczucie zagubienia w świecie;
• myślenie magiczne;
• dezorganizacja i chaotyczne zachowanie. 

Czy schizofrenię można leczyć?

Schizofrenię można i należy leczyć. To proces długotrwały i złożony, w którym niezwykle ważną rolę odgrywa rodzina i najbliższe otoczenia osoby chorej. Podstawą jest oczywiście leczenie farmakologiczne, które wpływają na uspokojenie objawów i wyciszenie choroby. Wczesne leczenie wzmaga szanse na poprawę w przyszłości i zmniejsza potrzebę hospitalizacji. Również w tym przypadku ogromną rolę odgrywa psychoterapia, a także terapia zajęciowa i psychoedukacja. Przeprowadzone w ten sposób kompleksowe leczenie ma ogromny wpływ na osobę chorą i pozwalają jej radzić sobie z chorobą.
Psychoterapia może pomóc nie tylko osobom chorym, ale też rodzinom. Początkowo osoby chore biorą udział w psychoterapii wspierającej, a gdy ich stan się poprawia, mogą rozpocząć terapię w nurcie poznawczo-behawioralnym. Terapia ma na celu pomóc osobie chorej zrozumieć, co się z nim dzieje i z jakiego powodu. To pozwala na zrozumienie mechanizmów funkcjonowania z chorobą.
W tym przypadku pomocna może się również okazać terapia rodzinna, która pomaga całym rodzinom, w których występuje problem schizofrenii. Taka rodzina musi na nowo nauczyć się rozumieć siebie i chorobę, która dotknęła ich rodzinę. Uczą się rozmawiać o swoich emocjach i lepiej rozumieć samych siebie i siebie nawzajem. Członkowie rodzin uczą się też, jak pomagać osobie chorej. Uregulowanie trybu życia, planowanie kolejnych czynności, zdrowy sen czy dawka ruchu mają duże znaczenie dla osoby chorej, ale potrzebuje ona w tym pomocy. Podczas terapii rodziny uczą się więcej na temat schizofrenii, co pozwala im reagować, gdy zauważą symptomy świadczące o nawrocie choroby.